TAAHHÜT EDİLEN SÜREDE İNŞAATI BİTİRİLEMEMESİNİN SONUÇLARI
Müteahhit, sözleşme gereklerine aykırı olarak işi geciktirir, gecikme bütün tahminlere göre , Müteahhittin , inşaatı kararlaştırılan zamanda bitirmesine engel olacak ölçüde bulunursa ,arsa sahibi, teslim için kararlaştırılan zamanı beklemek zorunda olmaksızın ,sözleşmeden dönebilir.(TBK.md.473/I)
TBK’nın 473/1 maddesince, henüz işe başlanılmadan eser sözleşmesinden arsa sahibinin dönebilmesi belli koşulların varlığı halinde mümkündür. Yasa metninde; “iş sahibinin kusuru olmaksızın vaki olan teehhür’ den söz edilmektedir. Buna göre “iş sahibine isnadı kabil olmayan gecikme” ön koşuldur. Bunun yanında, eser sözleşmesinde Müteahhit genelde ifa süresi içinde hareket serbestisine sahip olduğundan işe başlamak ve onu yapmak hususundaki gecikmeye rağmen, işin tayin edilen sürede bitirme olanağı olup olmadığının araştırılması lazımdır. İşe zamanında başlanmasa da vadede inşaatın bitirilmesi olanağı varsa sözleşmenin bozulması istenemez. Ayrıca, maddede yer almamakla beraber Müteahhittin temerrüde düşebilmesi için genel hükümlere göre arsa sahibitarafından Müteahhitte işe başlaması için uygun bir mehil tanınarak ihtar yapılması da zorunludur. Müteahhittin edimlerini yerine getirmesi için kendisine işe başlanması ihtar edilerek mehil vermemiş, dava yoluyla doğrudan fesih iradesi iletilmiş ise işe başlama ve işin tamamlarıma tarihlerini tespitte gerçek amaç bu iki tarih arasında inşaatın bitirilmiş olması esasında toplanmaktadır. Asıl olan üstlenilen edimlerin yerine getirilmesidir. Yüzeysel nedenlerle ve yasada öngörülen koşulların varlığına bakılmaksızın sözleşmelerin bozulması ahde vefa kuralıyla da bağdaşmaz.1
Eser sözleşmesinin TBK.md. 473/I gereğince feshine gidilebilmesi, teslim süresinin bitmesinden önce olanaklıdır. Teslim tarihi aşılmış, tarihine kadar beklenilmekle sözleşme süresiz hale dönüşmüştür. Bu durumda genel hükümlerin uygulanması gerekir. TBK. md. 123 uyarınca süresiz hale dönüşen sözleşmenin temerrüt nedeniyle feshi için yükleniciye ifa yönünde “münasip” bir mehil tanınması, bu mehil zarfında, olumlu sonuç alınmazsa derhal feshe gidilmesi gerekir. Yasanın öngördüğü bu prosedüre uyulmadan yapılan bir fesih, başka bir neden aranmadan haksız fesihtir.2
İş sahibinin TBK. md. 473/I uyarınca kat karşılığı inşaat sözleşmesini feshedebilmesi için yüklenicinin zamanında işe başlamaması veya sözleşmeye aykırı olarak işi geciktirmesi ya da iş sahibinin kusuru olmaksızın doğan gecikmenin bütün tahminlere göre, yüklenicinin, eseri, kararlaştırılan zamanda bitirmesine engel olacak ölçüde bulunması gerekir. Belirtilen bu koşulların gerçekleşmesi durumunda, iş sahibi, teslim için saplanmış olan zamanı beklemek zorunda olmaksızın, sözleşmeyi bozabilir.3
1-YARGITAY 15.HD. 11.3.1993 , 3285/1196
2-YARGITAY 23. HD. 12.07.2012, 2191/4898
YARGITAY 15. HD. 18.9.2000, 2623/3857
3-YARGITAY 15. HD. 28.5.2003, 722/2796